Testy osobowości dla szczeniąt zyskują ostatnio coraz większą popularność.  Wielu  hodowców stosuje testy osobowościowe dla szczeniąt w trosce o to, aby wybrać dla nich odpowiedni dom i przeznaczenie jako psa rodzinnego, obronnego, czy do pracy w policji.

Pierwsze systematyczne testy osobowości były przeprowadzane  w latach 20-tych w Szwajcarii w celu wyselekcjonowania psów do pracy z niewidomymi. Od tego czasu system oceny został rozszerzony i udoskonalony i z niego powstały różne testy stosowane przez hodowców i właścicieli psów. Obecnie istnieje dużo zróżnicowanych testów osobowości opierających się na różnej punktacji i zasadach oceny.

Dostępne są testy oceny osobowości dla psów dorosłych i dla szczeniąt.

Ostatnie doświadczenia naukowe dokonane m.in. przez Szwedzkie Centrum Szkolenia Psów  stwierdzają, że testy osobowościowe szczeniąt pokazują jedynie predyspozycje szczeniąt do niektórych zachowań, które pod wpływem warunków wychowania mogą zostać wzmocnione lub osłabione. Przeprowadzono badanie 8 tygodniowych szczeniąt rasy owczarek niemiecki pod względem takich cech jak towarzyskość, niezależność, lękliwość, chęć rywalizacji, ogólna aktywność i ciekawość świata. Po przeprowadzeniu oceny wyselekcjonowano te szczenięta, które wg testów najlepiej nadawały się do pracy w policji.  Następnie zostały one umieszczone w prywatnych domach i po osiągnięciu wieku 15-20 tygodni psy wróciły do ośrodka, gdzie dokonano ponownej oceny.

U znaczącej grupy psów wyniki powtórnego testu nie potwierdziły cech wynikających z testu pierwotnego.

Wynika to z faktu, że na osobowość psa w ogromnym stopniu wpływają warunki środowiska w którym żyje. Innym aspektem jest wiek ujawniania się niektórych cech, np. wzrost pewności siebie następuje powoli i jest wynikiem zdobytych doświadczeń życiowych, dlatego może ujawnić się w pełni dopiero w wieku kilku lat.

Badania wykazują, że przeprowadzanie testów osobowości w wieku szczenięcym jest mało dokładne. Przewidywania te są znacznie dokładniejsze po wykonaniu testów w wieku 6 miesięcy. Dlatego, aby uzyskać dokładniejsze informacje, należałoby powtórzyć test osobowości u psa, który osiągnął wiek 6 miesięcy.

Wiele cech i skłonności psa jest definiowane genetycznie, ale indywidualność i osobowość psa kształtują warunki życia i jego doświadczenia.  Fakt, że pewne cechy osobowości są dziedziczne pozwala przewidywać ich wystąpienie na podstawie zachowań rodziców. Niektóre cechy związane są z płcią. Psy samce cechują się większą chęcią do zabawy, większą aktywnością, gorzej natomiast tolerują dzieci. Suki natomiast szybciej uczą się czystości, są bardziej posłuszne, intensywniej domagają się uwagi właściciela. Zaobserwowano, że szczekliwość czy pobudliwości nie są cechami związanymi z płcią, natomiast związane są z rasą.

Najpopularniejsze są testy mają na celu prognozę poziomu agresywności.  Testy te jednak nie są prognozą zachowań u dorosłego osobnika, bo agresja uwarunkowana jest wieloma czynnikami, które wywierają wpływ w trakcie rozwoju, jak środowisko, relacje z właścicielami. Dają natomiast możliwość przewidzenia tendencji do zachowań np. impulsywnych czy do  nadaktywności. Wyniki testów mogą posłużyć także jako wskazówka do dalszego postępowania ze szczenięciem.

Szczenięta należy obserwować w grupie, razem z rodzeństwem, a następnie w izolacji od rodzeństwa.

Test wg. W. Campbell’a składa się z 5 prób. Powinien być przeprowadzany przez nieznaną szczeniętom, w odosobnieniu od pozostałych szczeniąt, w nieznanym pomieszczeniu. Pokazuje on czy szczenię chętnie podchodzi do obcego, unika obcych, czy podąża za nieznajomym, jak szczenię reaguje na unoszenie, przewracanie, przytrzymywanie w pozycji leżącej na brzuchu.

Szczenięta, które w czasie testu wykazują zachowania dominujące, skłonność do rywalizacji  nie są wskazane dla rodziny z małymi dziećmi, świetnie natomiast będą funkcjonować u spokojnych, konsekwentnych właścicieli.

Szczenięta uległe, nieco wycofane najlepiej będą się czuły u spokojnych, zrównoważonych właścicieli, nadają się również dla spokojnych dzieci.

Szczenięta lękliwe, bardzo wycofane nie są wskazane do rodzin z małymi dziećmi. Wymagają one spokojnych, zrównoważonych właścicieli oraz specjalnego sposobu postępowania i technik socjalizacji.

Dla rodzin z dziećmi i osób starszych najlepiej nadają się szczenięta, które w teście osiągnęły wyniki pośrodku skali, nie wykazują dominacji, ani lękliwości.

Gdy wyniki wydają się sprzeczne należy test powtórzyć. Bierzemy pod uwagę tylko te reakcje, które występują systematycznie. Jeżeli szczenię reaguje na przemian spokojnie i agresywnie, to nie ma podstaw do wyciągnięcia żadnych wniosków.

Wyniki testu należy traktować z rezerwą, bo mogą mieć na nie wpływ czynniki zewnętrzne, np. osoba przeprowadzająca test.

Poza tym należy pamiętać, że test pomaga tylko określić predyspozycje psychologiczne szczenięcia, natomiast hodowca i właściciel mają wpływ na kształtowanie osobowości psa.