Archiwa autora: zoopsychologia
Podziękowanie
Emocje i świadomość u zwierząt
Emocje i świadomość u zwierząt to temat ciągle budzący kontrowersje i powodujący wiele dyskusji. Najnowsze badania potwierdzają to, co ludzie, którzy mają na co dzień do czynienia ze zwierzętami wiedzą od dawna – zwierzęta odczuwają takie same emocje co ludzie.
O występowaniu emocji u zwierząt świadczą ich reakcje fizjologiczne i neurochemiczne. Już Darwin w roku 1872 pisał o emocjach zwierząt, ale opierał się on jedynie na obserwacjach. Badania funkcji i struktur mózgu potwierdzają istnienie takich samych mechanizmów i struktur zawiadujących emocjami u zwierząt i u ludzi. Za kierowanie emocjami odpowiedzialny jest układ limbiczny, który jest częścią najbardziej prymitywnych i najstarszych ewolucyjnie obszarów mózgu.
7 lipca 2012 roku w czasie konferencji w Cambridge została podpisana przez najwybitniejszych naukowców na świecie deklaracja „ The Cambridge Declaration on Consciousness”, w której jednoznacznie stwierdza się, że „Podkorowe sieci neuronowe wzbudzające stany afektywne u ludzi są również niezwykle ważne dla tworzenia emocjonalnych zachowań u zwierząt. Sztuczne pobudzenie tych samych obszarów mózgu generuje analogiczne zachowania i stany emocjonalne zarówno u ludzi, jak i u zwierząt”*
Deklaracja zawiera także stwierdzenie ”Oświadczamy niniejszym, że brak kory mózgowej nie wyklucza organizmu z doświadczania stanów emocjonalnych. Zbieżne dowody wskazują, że zwierzęta mają neuroanatomiczne, neurochemiczne i neurofizjologiczne substraty stanów świadomości wraz ze zdolnością do wykazywania zachowań zamierzonych. W związku z tym dane te świadczą o tym, że człowiek nie posiada wyjątkowych substratów neurologicznie generujących stany świadomości. Wiele gatunków zwierząt, w tym wszystkie ssaki, ptaki i wiele innych stworzeń w tym ośmiornice, także posiadają takie neurologiczne substraty”*
Deklaracja jednoznacznie potwierdza że zwierzęta odczuwają emocje oraz podejmują świadome i zamierzone działania. Jest bardzo ważny dokument zamykający wszelkie spekulacje na temat istnienia emocji i świadomości u zwierząt. Zatem już najwyższy czas zmienić nasze podejście do zwierząt i traktować je z należnym im szacunkiem i empatią.
* tłumaczenie zaczerpnięte z książki Macieja Trojana „ Na tropie zwierzęcego umysłu”
Kocia przyjaźń
Od siedmiu lat mam okazję obserwować najwspanialszą kocią przyjaźń, jak trwa między moimi kotkami Carroll i Candy. Są to siostry, wysterylizowane kotki rasy bengalskiej. Mimo, że w zasadzie są swoimi przeciwieństwami, to doskonale się ze sobą dogadują. Carroll opiekuje się Candy. Zawsze pomaga jej w sporach z kotami z sąsiedztwa, które Candy prowokuje, a potem ucieka do domu zostawiając Carroll rozwiązanie problemu.
Jak to siostry, potrafią się na siebie złościć i warcząc pacać wzajemnie łąpami, ale nigdy nie ma w tym agresji, a już po chwili wzajemnie się wylizują. Prawie zawsze śpią przytulone do siebie, a przed snem dokładnie się wzajemnie wylizują, co jest oznaką dużej przyjaźni miedzy kotami.
Nie wszyscy mają takie szczęście, bo koty trudno zaprzyjaźniają się z innymi osobnikami swojego gatunku. Jeżeli ktoś chce mieć więcej niż jednego kota, to doradzam wzięcie rodzeństwa. Przypadkowe dobieranie kotów może zakończyć się agresją i sprawi, że koty zmuszone żyć ze sobą pod jednym dachem będę całe życie zestresowane i nieszczęśliwe.
Koty, które się nie lubią unikają wzajemnego kontakt. Gdy jeden z kotów wchodzi do pomieszczenia drugi wychodzi. Nigdy nie śpią blisko siebie, nie bawią się ze sobą. Zwykle jeden z kotów zajmuje strategiczną pozycję np. w przejściu lub na progu pomieszczenia, w którym znajduje się kuweta i blokuje drugiemu możliwość przejścia lub skorzystania z kuwety. Często jeden z kotów intensywnie wpatruje się w drugiego kota, chodzi za nim i dosłownie go prześladuje. W takich przypadkach może dochodzić także do walk między kotami. Zwykle gdy sytuacja między kotami jest napięta jeden z kotów w domu jest otyły, albo nadmiernie wylizuje sobie futro tworząc wyłysienia na brzuchu lub łapach. Prześladowany kot może także wpaść w depresję, która objawia się tym, że cały dzień śpi, albo udaje, że śpi. Czasami poprzez wprowadzenie pewnych zmian w środowisku życia kotów można poprawić relacje między nimi, a jeżeli to nie przyniesie poprawy, to najlepszym rozwiązaniem jest znalezienie innego domu dla jednego z kotów. Jest to dużo bardziej humanitarne niż skazywanie kota na życie w wiecznym strachu i stresie, co w konsekwencji prowadzi do poważnych chorób.
Szkolenie psów – metoda DO AS I DO (DAID) oparta o zdolności uczenia się społecznego psów
Uczenie się społeczne to pozyskiwanie informacji lub nabywanie zachowań poprzez obserwację lub interakcję z innymi osobnikami.
Metoda DAID wykorzystuje zdolność psów do obserwacji i naśladowania zachowań, a także relacje społeczne jakie psy wytwarzają z ludźmi.
W metodzie DAID występuje tzw. naśladownictwo funkcjonalne, to znaczy pies osiąga ten sam cel i robi to w podobny do człowieka sposób mimo różnic anatomicznych. Oznacza to, że pies naśladuje różne czynności człowieka, ale może wykonywać je inną częścią ciała, np. człowiek robi coś ręką, a pies pyskiem.
Nazwa tej metody szkoleniowej została zaczerpnięta od nazwy protokołu do sprawdzania zdolności naśladowczych różnych zwierząt.
Trening metodą DAID do składa się z trzech faz :
Faza -1 nauka zasady naśladowania z wykorzystaniem znanych psu trzech zachowań
Faza -2 generalizacja zasady naśladowania z wykorzystaniem sześciu znanych psu zachowań
Faza -3 nauka nowych zachowań za pomocą zasady naśladowania
W czasie treningu pies uczy się zasady. Komenda„ powtórz (do it)” nie jest związana z jakimś konkretnym zachowaniem lecz z nową zasadą. Komenda „ powtórz (do it)” oznacza zrób to co ja.
Przeprowadzono badania porównujące szybkość nauczenia psa nowych zachowań metodą DAID oraz metodą kształtowania (kliker):
W nauce czynności prostych takich jak:
• dzwonienie dzwonkiem pasterskim
• włożenie łapy do hula-hop
• przewracanie butelki
Maksymalny czas na wykonanie przez psa wymaganej czynności wynosił 15 min mierzone od momentu rozpoczęcia próby do chwili wykonania przez psa danego zadania. Psy które przekroczyły ten czas były odrzucane z testu. W teście wzięło udział 15 psów z czego wszystkie zmieściły się w wymaganym czasie. Różnica, chociaż niewielka, wystąpiła w średnim czasie osiągnięcia celu czyli wykonania zadania przez psa.
Wyniki testu:
|
DAID |
kształtowanie (kliker) |
|
|
Ilość psów w teście |
15 |
15 |
|
Ilość psów która wykonała zadanie w ciągu 15 min |
15 |
15 |
|
Średni czas potrzeby do wykonania zadania (sekundy) |
27,19 |
45,25 |
W drugim badaniu porównano skuteczność obu tych metod w nauce czynności złożonej:
• otworzenie szuflady
• zamknięcie szuflady
• otworzenie szafki
• zamkniecie szafki
Maksymalny czas na wykonanie przez psa wymaganej czynności wynosił 15 min mierzone od momentu rozpoczęcia próby do chwili wykonania przez psa danego zadania. Psy które przekroczyły ten czas były odrzucane z testu. W teście wzięło udział 14 psów z czego w metodzie DAID wszystkie zmieściły się w czasie 15 minut, a w metodzie klikerowej tylko 11 psów. Bardzo duża różnica wystąpiła w średnim czasie osiągnięcia celu czyli wykonania zadania przez psa.
Wyniki testu:
|
DAID |
kształtowanie (kliker) |
|
|
Ilość psów w teście |
14 |
14 |
|
Ilość psów która wykonała zadanie w ciągu 15 min |
14 |
11 |
|
Średni czas potrzeby do wykonania zadania (sekundy) |
55,71 |
356,18 |
Przeprowadzone badania porównawcze nauki nowych zachowań u psów metodą DAID i kształtowania (kliker) ukazały bardzo dużą skuteczność metody DAID w nauce złożonych czynności.
Metoda DAID nie zastępuje innych metod pozytywnego szkolenia i powinna być stosowane łącznie z nimi, natomiast sprawdza się i jest bardzo pomocna w nauce skomplikowanych czynności.
Szczegóły treningu DAID zostaną omówione w czasie seminarium : „Teoria szkolenia psów, koncentracja, motywacja” które odbędzie się 8.12.2013 w ZSz nr 53 ul Popiełuszki 5 w Warszawie.
Szczegóły dotyczące seminarium są na stronie https://www.psiaedukacja.pl/index.php/ct-menu-item-19/seminaria-kynologiczne/26-komunikacja-psow-wyklad